(door onze correspondent Dick Koopman)
Hypermarché, Intermarché, Ecomarché: er zijn nogal wat namen voor de supermarkt in Frankrijk. Die bij ons in het dorp is hierboven afgebeeld. Een mooie, overzichtelijke, goed ingerichte supermarkt. Zo was het niet altijd overigens.
Toen wij in 2002 in Carcés terechtkwamen stond op deze zelfde plek een grote schuur met een dak van golfplaat. Als het regende dan was het binnen ook nat. Het assortiment was zeer lokaal omdat het een vestiging was van Les Mousquetaires. Doelstelling was lokale producten in de schappen te hebben en dat was dan ook zo. Het was er altijd druk en na een paar jaar kwam er nieuwe verlichting. Daarmee zag het er minder boers en iets aantrekkelijker uit.
Het dorp had veel winkels. Drie supermarktjes, vier bakkers, twee slagers, een groenteboer en een Presse waar je van alles en nog wat kon kopen. Er was veel levendigheid in een heel klein dorpje. Ik deed boodschappen in het dorp en voor grotere hoeveelheden ging ik naar Les Mousquetaires. Chips, wijn, frisdrank en nog het een en ander. Dat ging prima.
Op een dag was de supermarkt gesloten wegens verbouwing. Toen ik maanden later terug was bleek wat er was verbouwd: alles. Het pand stond er zoals boven afgebeeld. Nieuw, van steen en met een goed en dicht dak. Het assortiment was nog exact hetzelfde. Toen opeens heette Les Mousquetaires Écomarché en begon het assortiment uit te breiden. De koekjesafdeling, de eerste bij binnenkomst, werd heel groot. Brood kwam erbij. Niet het beste stokbrood, nog steeds niet, maar de rest was top. Er kwam een echte betere slager met allerlei kant-en-klaar-eten. Van Museau (heerlijk) tot aan allerlei brochettes. Ze hadden het. Er kwam een visafdeling. Niet groot maar wel goed gesorteerd en heel vers.
Je kunt er ook heel voordeling tanken en sinds twee jaar is dat 24/7 met een card-automaat. Prima dus.
Die uitbreidingen vonden plaats in een jaar of twee, drie schat ik. En opeens heette de Écomarché Intermarché.
Het begon merkbaar te worden in het dorp. Een van de bakkers stopte ermee, en onlangs nog een. Er bleef één slager over en de groenteboer had een steeds ouder wordende clientèle. Een groenteboer die inmiddels ook is gestopt.
Het ging zo goed met de supermarkt, en vooral met de franchisenemer, dat hij de Presse in het dorp overnam voor zijn dochters. Een leuk hebbedingetje. Die bakten er vervolgens niks van en na een jaar of twee verdwenen zij weer in de anonimiteit. De Presse heeft twee jaar leeggestaan en er zit nu een makelaar. De vierde in het dorp. De supermarkt verkoopt inmiddels alle tijdschriften die denkbaar zijn en de afdeling pennen en papier is redelijk groot. Het assortiment van La Presse ligt nu gewoon in de schappen.
Tja, wat was er nou eerder, de kip of het ei. Ging het slechter met het dorp en groeide daardoor de supermarkt of was het andersom. Of is het een proces dat zichzelf versterkt? Feit is dat sinds de verbouwing en uitbreiding van de supermarkt het aanbod in het dorp is verschraald.
En niet alleen in ons dorp. Vanuit Montfort en Correns komen bewoners naar ons dorp. Regionaal heeft deze supermarkt een aanzuigende werking. En ook daar zie je de middenstand verdwijnen.
Het is het verhaal van Frankrijk denk ik. Waar je ook bent en welke stad je ook binnenrijdt, eerst zijn er immense Zones Industrielles met een enorme Leclerc, Casinó, Auchan, Intermarché of hoe ze ook allemaal heten. Eromheen allerlei winkels omdat je er toch bent: schoenen, sportartikelen et cetera. De dorpen staan half leeg.
Het schrijnendst bij ons in de buurt is Brignoles. Ooit een bruisend stadje en inmiddels een dorp in afbouw met enorm veel leegstand en hangende mensen. De ziel is er totaal uit.
Sommige dorpen vinden zich opnieuw uit. Cotignac is daarvan een heel goed voorbeeld. Carcès probeert het met een avondmarkt, met Marie die toch weer de beste groenten is gaan verkopen vanuit een heel klein winkeltje. De strijd om de klant is echter verloren aan de grote Hypermarché net buiten het dorp. En ook ik doe daar mijn boodschappen. Behalve brood en goede ham en museau. Die zijn in het dorp vele malen beter.
En ‘s morgens een beetje kletsen met de bakkersvrouw is mij ook heel veel waard.
